Экономист: Құн салығын көтеру бірнеше маңызды мәселені шешеді

Қосымша құн салығының мөлшері көтерілсе, салық түсімі артып, республикалық және жергілікті бюджет тапшылығы шешіледі. Бұл - экономистердің пайымы. Әсіресе сарымайдай сақтап отырған Ұлттық қорға қол салынбайды. Мәселен, былтыр елімізде 10 трлн теңге салық түскен. Бұл жоспардағыдан 4 трлн-ға аз. Яғни, салық жоспары 75 пайызға ғана орындалды. Мамандардың сөзінше, Еуразиялық экономикалық одақ елдерімен салыстырсақ, ең төмен салықтық жүктеме Қазақстанда.

Айта кету керек, Үкімет қосымша құн салығын 20 пайызға көтеруді ұсынып, ал құн салығының шегін 78 млн теңгеден 15 млн теңгеге дейін төмендету көздеп отыр. Яғни жылдық табысы 15 млн теңге болатын кәсіпкер қосымша құн салығын төлеуі ықтимал. Өйткені қазір елдегі, 2,3 млн кәсіпкердің тек 137 мыңы ғана салықтың аталған түрін төлеп отыр.

Сапарбай Жобаев, экономист:

Қосымша құн салығын бірден 20 пайыз емес, 16-18 пайызға көтерсе, біздегі кәсіпкерлер де, делдалдар да, кәсіппен шұғылданатындарға оншалықты білінбейуі мүмкін. Себебі бұл қосыша құн салығын төлеуші бұл - тұтынушы. Оны кәсіпкерлер өзінің сатып алған затына қосымша құнын төлесе, тек өзіндегі жалақыға, коммуналдық төлемге қосады да, құнын тұтынушыға қосып бере салады. Яғни, кәсіпкерде мұның үлесі 4-5 пайыз болуы мүмкін.

ҚҚС-пен бірге жалақы мен зейнетақы өседі

Қосымша құн салығы қалай өсетінін қарапайым тілмен түсіндірсек, мәселен, кәсіпкер наубайханадан нанды 100 теңгеден алса, үстінен көретін 30 теңгесін және 20% қосымша құн салығын қосады. Сөйтіп тұтынушыға тауарды 156 теңгеге сатады. Мұнда мемлекетке түсетін қаражат - 26 теңге. Тоқтала кететін жайт, қосымша құн салығының мөлшері өссе, республикалық бюджетке түсетін қосымша қаражат алдағы 5 жылда 7,5 трлн теңгеден 10 трлн теңге дейін жетпек. Ұлттық экономика министрі қосымша құн салығы мөлшерлемесінің көтерілуіне байланысты тауарлардың бағасы 4 пайызға қымбаттайды, дейді. Соған сай зейнетақы мен жәрдемақыға үстеме қосылады.

Серік Жұманғарин, ҚР Премьер-Министрінің орынбасары, Ұлттық экономика министрі:

Реформаның екі жағы бар ғой. Бір ҚҚС-ны көтерейін деп жатырмыз, екінші жағынан ФОТ-қа (кәсіпорындарға) жүктемені азайтамыз. Ол деген ертең салықтың көтерілуіне әсер етеді. Жаңа бизнестер ашылады, жұмыс орны көп болады.

Нұрсұлтан Тілектес